Księga Hioba należy do ksiąg dydaktycznych. Biblia Hebrajska zalicza ją do zbioru Pism (do grupy ksiąg Pięciozwoju). Najczęściej datuje się ją na VI wiek przed Chr. (po wygnaniu babilońskim), choć niektórzy podają szeroki przedział: VII - IV w. przed Chr.
Akcja opowiadania toczy się w czasach patriarchów. Jest tłem do poruszenia problemu niezawinionego cierpienia, próbą odpowiedzi na pytanie, co począć ze sobą w obliczu takiego doświadczenia, a także wyobrażeniem Boga i celu życia. Księga ma formę dysputy Hioba z przyjaciółmi, którzy uznają Boga za sprawiedliwego sędziego, który nagradza za wierność, a karze za niegodziwość.
Księga Hioba jest najbardziej konsekwentnym dziełem teologicznym w Biblii Hebrajskiej. Jej główna cecha literacka sprowadza się do tego, że nie rozwija i nie broni określonego stanowiska z jednego punktu widzenia, lecz przedstawia debatę, w której wysuwane są sprzeczne poglądy.
Głównym tematem Księgi Hioba jest z pewnością niezawinione cierpienie człowieka sprawiedliwego. Przyczyna jego nieszczęścia tkwi w usiłowaniu szatana, który pragnie wykazać Bogu, iż człowiek pozostaje Mu wierny tylko wtedy, gdy cieszy się powodzeniem. Po raz pierwszy w tradycji biblijnej z taką wyrazistością na scenie ludzkiego dramatu występuje postać szatana i odgrywa jedną z głównych ról. Księga nie wyjaśnia, skąd szatan przyszedł, stwierdza po prostu, że razem z innymi stanął przed obliczem Jahwe.
